آموزش ریخته گری

ریخته گری چیست؟

“ریخته گری” یکی از قدیمی‌ترین فرآیندهای ساخت است که از ذوب مواد و ریختن آنها در قالب انجام می‌شود. این فرآیند یکی از رایج‌ترین روش‌های ساخت قطعات فلزی در صنایع مختلف می‌باشد. ریخته گری امکان تولید انبوه قطعات کوچک تا بزرگ با وزن از چند گرم تا چند تن، شکل ساده تا پیچیده و ساختار یکپارچه را فراهم می‌کند. چندین روش ریخته گری وجود دارد. با این حال، ریخته گری شن و ماسه به عنوان قدیمی‌ترین و رایج‌ترین روش ریخته گری شناخته می‌شود.

آموزش جامع ریخته گری طلا + مدرک فنی و حرفه ای

ریخته گری هم علم است و هم هنر و هم صنعت. همان‌قدر که ریخته‌گری از نظر علمی پیشرفت کرده است، اما در عمل هنوز این تجربه، ذوق و هنر قالب‌ساز و ریخته گر است که تضمین می‌کند یک قطعه محکم و بی‌عیب ساخته شود. این فن یکی از ابتدایی‌ترین و اساسی‌ترین روش‌های ساخت می‌باشد، زیرا حدود 50 درصد وزن تمامی قطعات دستگاه از این طریق ساخته می‌شود. مهمترین فلزاتی که در ریخته گری طلا مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از فولاد و چدن (فلزات آهنی)، برنز، برنج، آلیاژهای آلومینیوم-منیزیم و آلیاژهای منیزیم و روی (فلزات غیرآهنی). دوره آموزش ریخته گری طلا در آموزشگاه برق گستران یکی از دوره های محبوب به شمار می رود. از آنجایی که حرفه ریخته کاری دارای فوت و فن متعددی می باشد، بایستی به طور آکادمیک در این حوزه مهارت و دانش کسب کنید. از این سوی بهترین روش برای کسب مهارت و دانش در کوتاه ترین زمان شرکت در دوره های آموزشی می باشد. آموزشگاه برق گستران زیر نظر سازمان فنی و حرفه ای فعالیت می کند و تمامی دوره های آموزشی خود را به صورت 100% عملی در کارگاه های مجهز زیر نظر اساتید ماهر و آشنا به بازارکار برگزار می نماید. همچنین در انتها دوره آموزشی در صورت کسب نمره قبولی در امتحان پایان ترم، مدرک فنی و حرفه ای برای شما عزیران صادر می شود. این مدرک در اکثر کشور های جهان معتبر بوده و افرادی که قصد مهاجرت دارند، با داشتن چنین مدرکی می توانند برای اشتغال زایی در کشورهای خارجه اقدام نمایند.

تاریخچه ریخته گری

شروع فرآیند ریخته گری به بیش از 6500 سال قبل باز می‌گردد. اولین آثار یافت شده از این فرآیند ساخت و ساز متعلق به دوران تمدن بین النهرین است. در آن زمان از ریخته گری طلا برای ساخت اشیاء تزئینی و بازیافت فلزات گرانبها استفاده می‌شد. نقطه ذوب پایین طلا، این فلز گرانبها را به انتخاب خوبی برای ریخته گری تبدیل کرده است. با گذشت زمان، فلزات دیگر جای خود را در این فرآیند پیدا کردند. برنز و آلیاژ قلع از جمله فلزاتی هستند که در ساخت ابزار و سلاح مورد استفاده قرار می‌گیرند. البته قدیمی‌ترین بازیگران بازمانده از تمدن بین النهرین یک مجسمه مسی با قدمت بیش از 5200 سال است.

برای چندین هزار سال، عصر برنز کل سیاره را پوشانده است. مصری‌ها دمنده مخصوصی اختراع کردند که انتقال حرارت به فلزات و افزایش دمای آنها به مقادیر بالاتر از روش‌های معمولی و مرسوم امکان‌پذیر بود. این ابزارهای ریخته گری قادر به پمپاژ هوای گرم به داخل کوره هستند. در طول عصر برنز، ریخته‌گری فلز پیشرفت چشمگیری داشت. در این عصر، قطعات فلزی با ریختن مواد مذاب در قالب‌های سنگ باز ساخته می‌شد. بنابراین، یک سطح از قطعه کار همیشه صاف بود. حدود 4000 سال پیش، روشی برای ایجاد حفره‌های پیچیده در ریخته گری طلا با استفاده از مواد مومی ایجاد شد. این روش مشکل فرم‌های سنگ باز را حل کرد. مجسمه‌های برنزی جالبی از این دوره باقی مانده است.

آهن یک عنصر فلزی است که معمولاً به صورت اکسید در طبیعت یافت و استخراج می شود. اولین تلاش انسان برای استفاده از آهن در فرآیند ریخته گری به حدود 3700 سال پیش برمی گردد. بر اساس داده های موجود، هیتی ها از کوره های مخصوص برای استخراج معادن و ریخته گری آهن استفاده می کردند. با این حال، گسترش ریخته‌گری آهن به قرن چهاردهم میلادی بازمی‌گردد.

آهن خام یکی از آلیاژهای آهن است که درصد کربن بالایی دارد. این آلیاژ نقطه ذوب کمتری نسبت به فلز آهن دارد. در قرن هفتم پس از میلاد از آهن خام به عنوان یکی از مواد متداول برای ساخت قطعات به روش ریخته گری استفاده می شد. چینی ها مانند مصریان باستان از فناوری اعمال گرما از طریق فن برای رسیدن به دمای بالا (حدود 1150 درجه سانتیگراد) برای ذوب آهن استفاده می کردند. قطعات ساخته شده به روش ریخته گری آهن خام بسیار شکننده بودند. این مشکل احتمالاً یکی از دلایل فاصله زمانی معرفی ریخته‌گری آهن در تمدن‌های دیگر تا آغاز استفاده از آن در اروپا است.

تا قبل از انقلاب صنعتی در قرن 18 میلادی، آهن خام به عنوان ماده اولیه مورد استفاده برای ریخته گری در نظر گرفته می شد. دروازه برخی از کلیساهای قرون وسطایی از ریخته گری آهن خام ساخته شده بود. البته کیفیت ساخت این درب ها پایین است و بسیاری از آنها نیاز به تعمیر و مقاوم سازی دارند. در قرن 15 میلادی اولین لوله های چدنی با روش ریخته گری ساخته شد.

پس از انقلاب صنعتی، تعداد کارخانه های ذوب به طور قابل توجهی در سراسر اروپا و آمریکا افزایش یافت. این توسعه منجر به گسترش کاربردهای فرآیند ریخته گری شد. علاقه صنایع مختلف به ریخته گری منجر به توسعه روش های اجرا، تجهیزات و مواد مورد استفاده در این فرآیند ساخت و تولید شده است. از ابداعات این عصر می توان به استفاده از کک متالورژیکی در کوره های ذوب آهن برای استخراج آهن و اختراع اولین چدن چکش خوار اشاره کرد.

روش‌های ساخت و تولید ریخته گری طلا کدام هستند؟

تولید یک اصطلاح کلی است که به مجموعه‌ای از فعالیت‌های مورد نیاز برای ایجاد یک محصول در صنایع مختلف اطلاق می‌شود. روش‌ها و فرآیندهای مختلفی برای ساخت قطعات صنعتی و غیر صنعتی وجود دارد. به عنوان مثال، قطعات پلاستیکی مورد استفاده در بسیاری از تجهیزات با استفاده از روش قالب گیری تزریقی تولید می‌شوند.

معروف‌ترین روش‌های تولید عبارتند از:

1. ریخته گری
2. پوشش و حکاکی: حکاکی لیزری، چاپ، رسوب بخار شیمیایی، کندوپاش، آبکاری و پاشش حرارتی
3. قالب‌گیری: متالورژی پودر، قالب‌گیری پلاستیک و پوشش شرینک
4. شکل دهی: شکل دهی انتهای لوله، نورد، آهنگری، خم‌کاری، اکستروژن، پرسکاری، برش‌کاری و غیره
5. ماشین کاری و پردازش: سوراخ کاری، فرزکاری، تراشکاری، خانکشی، برشکاری با لیزر، هونینگ، واتر جت ، تخلیه الکتریکی، برش پلاسما، سنگ زنی و غیره.
6. اتصال: تف جوشی، جوشکاری، لحیم کاری، پیچ‌کاری، چسب‌کاری و غیره
7. ساختن افزایشی: چاپ سه بعدی، تف جوشی لیزری انتخابی، رشته ذوبی، رشته پیچی، تف جوشی با پلاسما، استریولیتوگرافی و غیره.
8. سایر روش‌ها: معدن، تولید مواد شیمیایی، پتروشیمی، مونتاژ، لجستیک، بسته بندی، نجاری، عملیات حرارتی (مانند سخت کاری)، پخت و غیره.

از اقلام فوق برای ساختن فلز، پلاستیک، پلیمر و … استفاده می‌شود. روش‌های تولید می‌تواند به صورت اختصاصی (مخصوص صنعت و مواد) یا عمومی باشد. البته در نظر داشته باشید که می‌توان روش‌های تولید را به گروه‌های کلی‌تری تقسیم کرد. به عنوان مثال، ریخته گری، شکل دهی و اتصال از روش‌های فلزکاری در نظر گرفته می‌شود.

کاربرد فرآیند ریخته گری چیست؟

ریخته گری تقریبا در تمام صنایع استفاده می‌شود. حدود 90 درصد محصولات تولید شده در صنایع مختلف و ماشین آلات صنعتی به نوعی مربوط به فرآیندهای ریخته گری است. این در حالی است که بیش از 50 درصد ریخته گری ها در صنایع ماشین آلات سنگین و تجهیزات حمل و نقل استفاده می شود.

صنایع مختلف و زمینه هایی که در آنها ریخته گری استفاده می شود عبارتند از:

حمل و نقل: خودرو، مهندسی راه آهن، مهندسی راه آهن و کشتی سازی

تجهیزات سنگین: راهسازی، تجهیزات کشاورزی و معدن

ماشین ابزار: قالب‌سازی، آهنگری، تجهیزات ماشین‌کاری، اکستروژن، شکل‌دهی و ریخته گری

ماشین آلات کارخانه: تجهیزات شیمیایی، پتروشیمی، کاغذ، شکر، نساجی، ذوب و نیروگاه ها.

صنایع نظامی: وسایل نقلیه، سلاح، مهمات، تانک و تجهیزات پشتیبانی

صنعت برق: موتور، ژنراتور، پمپ و کمپرسور

تجهیزات: لوله ها، اتصالات، شیرها و اتصالات مورد استفاده در خطوط لوله، تاسیسات بهداشتی و تاسیسات خنک کننده

لوازم خانگی: لوازم آشپزخانه، مبلمان و تجهیزات باغ

هنر: مجسمه سازی، زیور آلات، تزئینات و غیره

مواد مورد استفاده شده در ریخته گری چیست؟

چدن خاکستری پرمصرف ترین ماده‌ای است که در فرآیند ریخته گری طلا استفاده می‌شود. سایر فلزات رایج در این فرآیند عبارتند از چدن، آلومینیوم، فولاد، مس و روی. البته می‌توان از مواد غیر فلزی مانند بتن، شیشه، پلاستیک و رزین برای ساخت قطعات ریخته گری استفاده کرد. انتخاب ماده مناسب برای ساخت قطعات به پارامترهایی مانند حجم تولید، بازده اقتصادی، دمای ذوب، سرعت خنک‌کننده، مقاومت در برابر سایش، وزن و توانایی جذب ارتعاش بستگی دارد. نوع ماده مورد استفاده یکی از معیارهای تفکیک انواع روش های ریخته گری و کاربرد آنها می باشد.

کارخانه ریخته گری یا کارخانه ذوب چیست؟

ریخته گری مکانی است که در آن قطعات فلزی با ریخته گری تولید می شود. تمام مراحل ریخته گری در این کار انجام می شود. از تجهیزات و مواد مورد استفاده در کارخانه ذوب می توان به دستگاه های قالب گیری، میکسر، کوره ها، بوته ها، دستگاه های انتقال، فیلترها، فلزات، آلیاژها، مواد افزودنی و سیستم های پیوند شیمیایی اشاره کرد.

چگونگی انجام ریخته گری

اگرچه روش‌های مختلفی برای ریخته‌گری وجود دارد، اما این فرآیند معمولاً طی چندین مرحله اصلی از جمله ساخت مدل، ساخت ماهیچه، ساخت قالب، ذوب فلز، ریختن مواد مذاب در قالب، انجماد، باز کردن قالب و صیقل دادن صورت می‌گیرد. جزئیات فعالیت ها در هر یک از این مراحل عبارتند از:

مدل سازی: طراحی قالب های صنعتی مورد استفاده در فرآیند ریخته گری طلا با استفاده از نرم افزارهای تخصصی و ساخت مدل فیزیکی قطعه نهایی.

ساخت عضلات: طراحی و ساخت عضلات مورد نیاز برای ایجاد سطوح داخلی قطعه

قالب سازی: ساخت قالب بر اساس مستندات پروژه و با استفاده از موادی مانند ماسه، موم و فولاد

ذوب و ریختن: اعمال حرارت زیاد به فلزات برای تبدیل شدن آنها به مایع و ریختن مواد مذاب به داخل قالب از بوته یا سایر تجهیزات موجود.

انجماد: کاهش دمای قالب و مواد مذاب در آن پس از اتمام فرآیند ریختن

باز کردن قالب: جدا کردن قسمت های مختلف قالب و جدا کردن قسمت ریختگی قالب

پرداخت: انجام برش، سنگ زنی، سندبلاست و غیره برای حذف قسمت های اضافی قطعه، ایجاد بافت مناسب و یا آماده سازی سطح آن برای پوشش.

معایب و مزایا ریخته گری چه هستند؟

از مهمترین مزیت‌های ریخته گری نسبت به سایر روش های تولید می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. توانایی ساخت قطعات پیچیده با هزینه نسبتا کم
2. عدم تاثیر ابعاد قطعه مورد نظر بر روند
3. خواص مکانیکی بسیار خوب قطعه نهایی
4. امکان تولید قطعات با جزئیات دقیق
5. هیچ محدودیتی در مورد مواد قابل استفاده وجود ندارد
6. ساختار داخلی یکنواخت
7. مقرون به صرفه بودن نسبت به سایر روش های ساخت و ساز
8. امکان ساخت قطعات کامپوزیتی (شامل چند ماده)

برخی از محدودیت های ریخته گری عبارتند از:

1. سطح پرداخت نسبتا پایین و نیاز به پرداخت ثانویه در بیشتر موارد
2. احتمال ایراد در قطعه
3. کنترل نسبتاً دشوار به دلیل وجود مراحل زیاد
4. مقاومت کمتر در برابر خستگی آهنگری

عیوب ریخته گری چیست؟

به مشکلات ایجاد شده در ساختار قطعه در فرآیند ریخته گری، عیوب ریخته گری می گویند. هر روش ریخته گری مستعد عیوب خاص خود است. برخی از این عیوب بر کیفیت و عملکرد قطعه تاثیر می گذارد. به همین دلیل، این عیوب معمولاً در طی فرآیندهای کنترل کیفیت شناسایی می شوند. از رایج ترین عیوب احتمالی در جزئیات به روش ریخته گری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

ناهماهنگی: عدم قرارگیری صحیح نیمه های فرم و عضلات

تورم: افزایش ابعاد حفره قالب به دلیل فشار زیاد مواد تحت فشار

جوشاندن (Sosse and Mak): به دام افتادن گاز بر روی سطح قطعه کار در اثر فرآیند انجماد

سندبلاست: وجود ترک در سطح بالایی ماسه و اضافه شدن ذرات ماسه در فلز مذاب.

نفوذ فلز: سطوح ناصاف و ناهموار قطعه به دلیل دانه بندی زیاد ماسه و نفوذ مواد مذاب به داخل قالب.

Shrink holes: ایجاد سوراخ های داخلی به دلیل کاهش حجم قطعه در هنگام انجماد

اتصال سرد: ترک اثر خط برخورد مواد مذاب در قالب‌های دارای دو کانال ورودی

ناموفق: انجماد مواد مذاب قبل از پر شدن کامل حفره

آخال های سرباره: وجود ذرات سرباره در مواد مذاب

ترک داغ: شکست کششی ناشی از تنش های پسماند در مواد مذاب

سختی خام: برخی از لکه ها سریعتر از مواد اطراف منجمد می شوند

ماهیچه شنی: حفره های داخلی یا خارجی ناشی از ورود ذرات ماسه سست به داخل حفره قالب یا ریختن سریع مواد مذاب به داخل قالب.

لکه: زبری سطح قطعه به دلیل وجود ذرات اضافی در سطح داخلی قالب

سوراخ های شبکه: چندین سوراخ کوچک به هم نزدیک روی سطح بیرونی قطعه کار ایجاد کنید

تغییر شکل: تغییر شکل قطعه در هنگام انجماد یا پس از انجماد به دلیل نرخ غیر یکنواخت کاهش دمای مواد.

بازار کار ریخته گری طلا

رشته ریخته گری یکی از رشته‌هایی است که علاوه بر کاربردهای هنری در صنعت نیز کاربردهای فراوانی دارد. با یادگیری هنر ریخته گری می‌توانید مجسمه‌های زیبا و جذابی بسازید و با برگزاری نمایشگاه به فروش برسانید. با این حال، این تنها کاربرد ریخته گری نیست. این مهارت به طور گسترده در صنایعی مانند ساخت قطعات الکترونیکی، برخی قطعات خودرو، آلات موسیقی و مشاغلی از این قبیل استفاده می‌شود. بنابراین با یادگیری این دوره ریخته گری چه در حوزه هنری و چه در حوزه صنعتی فرصت‌های شغلی زیادی پیش روی شما قرار می‌گیرد.

چرا آموزشگاه برق گستران

آموزشگاه برق گستران یکی از بهترین آموزشگاه های شهر تهران در حوزه های آموزش مکانیک خودرو، جوشکاری، برق ساختمان، گوهر تراشی، گوهر شناسی و ریخته گری می باشد که تمامی دوره های آموزشی خود را با تکیه بر مهارت و دانش اساتید خود در کارگاه های مجهز به صورت عملی برگزار می کند. همچنین هنرجویان بعد از سپری کردن هر دوره آموزشی در صورت کسب نمره قبولی در امتحان پایان دوره، با مدرک معتبر سازمان فنی و حرفه ای وارد بازار کار خواهید شد. با کسب مهارت، تجربه و دانش در طول دوره آموزشی و داشتن مدرک سازمان فنی و حرفه ای می توانید با خیال راحت وارد بازار کار شده و از فرصت های شغلی متعددی برخوردار شوید.