خال جوش یا جوش نقطه ای چیست و چه اهمیتی در جوشکاری دارد؟

در جوشکاری برای اینکه بتوانیم دو یا چند قطعه فلزات را به یکدیگر متصل کنیم، بایستی از روش و ترفند های بخصوصی استفاده کرد تا در نهایت کیفیت قطعه جوش خورده حفظ شده و مهره جوش ها به درستی کنار یکدیگر ایجاد شوند. یکی از ترفند های مهم در این راستا، خال جوش می باشد. ایجاد خال جوش در عملیات جوشکاری بسیار حائز اهمیت است که به عنوان ترفندی موقت برای نگهداشتن و متصل کردن دو فلز به یکدیگر کاربرد دارد تا عملیات جوشکاری به اتمام برسد.

به عبارتی دیگر هنگامی که قصد دارید دو یا چند قطعه فلز را به روش جوشکاری به یکدیگر متصل کنید، بایستی در ابتدا چندین خال جوش ایجاد کرده سپس تمام نقطه جوش ها را به یکدیگر متصل نمایید. ایجاد خال جوش در واقع یک کاربرد خاص از فرآیند جوشکاری است که بدون آن جوشکاری دقیق غیر ممکن خواهد بود. خال جوش برای هر نوع جوشکاری آرگون، میگ و برق ضروری بوده و بدون آن قادر نخواهید بود تا فلزات را به یک دیگر متصل کنید.

فرض کنید قرار است دو لوله بزرگ را به روش جوشکاری تیگ (آرگون) به یکدیگر متصل کنید، برای اینکه دو لوله به درستی به یکدیگر متصل شوند، بایستی در ابتدا عملیات چندین خال جوش ایجاد نموده سپس نقطه جوش ها را به یکدیگر متصل نمایید. اگر در حوزه جوشکاری علاقه دارید می توانید با سپری کردن دوره آموزش جوشکاری و آموزش جوشکاری آرگون شرکت نمایید و مهارت و دانش خود را در این حوزه کنار اساتید ماهر و آشنا به بازار کار افزایش داده و در نهایت با مدرک معتبر بین المللی سازمان فنی و حرفه ای وارد بازار کار شوید. در ادامه مطلب از سایت آموزشگاه برق گستران به اهمیت و چگونگی ایجاد خال جوش می پردازیم.

خال جوش زدن چیست و چگونه انجام می شود؟

جوش نقطه ای یک فرآیند بسیار مهم می باشد که به ثابت ماندن دو فلز حین عملیات جوشکاری کمک کرده تا فلزات جابه جا نشوند. ایجاد جوش نقطه ای در تمام روش های جوشکاری کاربرد دارد اما در جوشکاری به روش تیگ بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. از آنجایی که کیفیت مهره های جوش در جوشکاری تیگ بسیار حائز اهمیت است و ظرافت مهره جوش ها بایستی به طور دقیق حفظ شود، اکثر جوشکاران در حوزه جوش آرگون توصیه می کنند برای اتصال فلزات به یکدیگر در هر وضعیت جوشکاری، حتما چندین نقطه جوش ایجاد کرده، سپس نقطه جوش ها را به یک دیگر متصل کنید.

جوش نقطه ای این امکان را به جوشکاران می دهد تا در صورت تراز نبودن فلزات، قطعات را از یکدیگر جدا کرده سپس عملیات جوشکاری را از سر بگیرد. دقت داشته باشید جوش نقطه ای با همان روشی صورت می گیرد که در جوش نهایی مورد استفاده قرار می گیرد. بنابراین برای ایجاد مهره جوش کامل و جوش نقطه ای تفاوتی وجود ندارد. همچنین زمانی که گیره جهت ثابت نگهداشتن فلزات موجود نیست، ایجاد چند نقطه جوش بسیار ضروری و حیاتی می باشد.

به عنوان مثال برای ایجاد یک خال جوش در جوشکاری به روش تیگ، در ابتدا قطر الکترود را با توجه به قطر فلز معین کرده سپس آمپر مورد نیاز دستگاه را تنظیم می کنیم. سپس الکترود تنگستن را وارد تورچ کرده و از تمیز بودن الکترود و فیلر (سیم پر کننده) اطمینان حاصل فرمایید. در نهایت با نزدیک کردن فیلر به الکترود، سبب ذوب شدن فیلر می شود که خال جوش بر روی فلز ایجاد خواهد شد.

اهمیت مهم جوش نقطه ای در عملیات جوشکاری

ممکن است برخی از جوشکاران مبتدی تصور کنند که خال جوش یک مهره جوش موقتی می باشد و اهمیت زیادی ندارد. در حالی که این طور نیست. ایجاد نقطه جوش ابتدا عملیات جوشکاری بیانگر کیفیت قطعه کار هنگام پایان یافتن عملیات است. بنابراین اگر در ایجاد نقطه جوش دچار اشتباه و مشکل شوید، بدون شک مهره های جوش بی نقص و یکدستی نخواهید داشت.

خال جوش زدن یک روش اصلی آماده کردن فلز برای جوشکاری بوده و بایستی با دقت زیاد توسط جوشکار با تجربه و ماهر ایجاد شود. تعداد و اندازه نفوذ نقطه جوش نیز به عواملی همچون قطر و ضخامت قطعه کار بستگی دارد. در نهایت قبل از جوشکاری نهایی، باید خال جوش  ها به طور کامل پاک شوند و فلز برای جوشکاری نهایی آماده گردد.

مطلب پیشنهادی : مهمترین تجهیزات جوشکاری تیگ کدامند و چه کاربردی دارند؟

چه عواملی بر روی کیفیت خال جوش تاثیر می گذارد؟

*میزان آمپر

*قطر قطعه کار

*قطر الکترود

*نوع مواد فیلر (سیم پر کننده)

*انواع جریان جوشکاری

*طول قوس

*وضعیت جوشکاری

*گاز مورد استفاده در حوضچه جوش

*انحراف قوس

*نوع فلز پایه

همگی از عوامل مهمی هستند که بر روی کیفیت جوشکاری و نقطه جوش ارتباط مستقیم دارند.

مزایا جوش نقطه ای

بنابراین اولین موردی که در اکثر دوره های آموزشی جوشکاری آن را فرا می گیرد نحوه ایجاد جوش نقطه ای می باشد که از اهمیت بالا برخوردار است. توجه به مزایا جوش نقطه ای خالی از لطف نیست :

*سبب هم تراز شدن فلزات حین عملیات جوشکاری می شود.

*سبب می شود تا فلزات حین عملیات جوشکاری از یکدیگر جدا نشوند.

*استحکام فلز را تضمین می کند.

*در صورت جابه جا شدن قطعه کار از واژگون شدن فلزات جلوگیری می کند.

*حرکت تورچ جوشکاری در امتداد خال جوش را آسان تر می کند.

نکاتی که حین ایجاد خال جوش باید به آن توجه کنید

برای کسب اطمینان از کیفیت جوش نهایی، بایستی خال جوش را مطابق نوع جوشکاری توسط جوشکار ماهر و دارای تجربه کافی صورت بگیرید تا کیفیت کلی جوش حفظ شود. به عنوان مثال اگر قصد جوش دادن دو قطعه فلز به روش جوشکاری آرگون را دارید، بایستی جوش نقطه ای با همان روش تیگ انجام شود. دقت داشته باشید قبل از ایجاد خال جوش از درست بودن میزان آمپر، جریان و قطر الکترود اطمینان حاصل فرمایید تا میزان نفوذ جوش نقطه ای بر روی فلز بیش از حد نباشد و سرباره ایجاد شود.

همچنین قبل از اقدام به جوشکاری نهایی، بایستی تمام نقطه جوش ها کاملا تمیز شوند. به عبارتی دیگر در دو انتها هر نقطه جوش ایجاد شده که ناشی از شروع و توقف است، نقطه جوش باید از بین رفته و نقص های احتمالی برطرف شوند. برای این کار توصیه می شود بر روی مهره جوش ها ناشی از جوش نقطه ای شیب بسیار تدریجی ایجاد شود که هر دو طرفین جوش را به داخل فلز هدایت کند. دقت فرمایید ایجاد خال جوش بایستی بسیار دقیق و منظم ایجاد شود که تاثیری بر روی کیفیت نهایی کار نداشته باشد.

از آنجایی که کیفیت جوش در جوشکاری به روش تیگ بسیار حائز اهمیت است، برای ایجاد نقطه جوش بایستی چندین برابر دقت و حوصله به خرج دهید. نقطه جوش های نادرست سبب نقص در جوش نهایی مانند ترک، سرباره و موارد دیگر می شود که کیفیت کلی قطعه کار شما را به صورت چشمگیری کاهش می دهد. بنابراین نقطه جوش ها بایستی ضعیف تر ایجاد شوند و تنها به منظور نگهداشتن فلز به یکدیگر در طول عملیات جوشکاری، کاربرد دارند.

با توجه به این نکته حیاتی در ایجاد نقطه جوش هرگز از آمپر بالا و بیش از حد استفاده نکنید زیرا ممکن است علاوه بر نفوذ بیش از حد سبب ترک در پایه های فلز ناشی از گرم و سرد شدن فلز شود. در خلاصه خال جوش ها باید ظریف و ضعیف بر روی قطعه کار ایجاد شوند که حاصل ترک بر روی پایه فلز نشوند. بعد از ایجاد جوش نقطه ای توصیه می شود، اطراف آن را کاملا تمیز کرده تا اکسید های ایجاد شده به طور کامل از بین برود.

در نهایت ایجاد نقطه جوش ها هر چند ساده به نظر می رسد اما می تواند پایه و اساس فرایند عملیات جوشکاری بی نقصی را بنا کنند. از این رو توصیه می شود هنگام ایجاد خال جوش ها دقت بیشتری داشته باشید.

مرتبط بخوانید : 0 تا 100 خطرات جوشکاری + روش های پیشگیری

جمع بندی

همان طور که گفته شد خال جوش ها چه ساده و چه پیچیده باشند، نقش مهمی را در عملیات جوشکاری ایفا می کنند. با ایجاد جوش نقطه ای در ابتدا کار سبب می شود تا عملیات جوشکاری به درستی و با خطا کمتری شکل گیرد. اگر مبتدی هستید و تاکنون توانسته اید نقطه جوش باکیفیت و بی نقصی ایجاد کنید، اصلا جای نگرانی وجود ندارد.

ایجاد جوش نقطه ای به مهارت و دانش زیادی نیاز دارد و با تکرار و تمرین کردن، بدون شک می توانید نقطه جوش های بی نقصی را ایجاد کنید. آموزشگاه برق گستران با سال ها فعالیت درخشان در حوزه انواع جوشکاری، تمامی دوره های آموزشی خود را به طور صد درصد عملی زیر نظر اساتید ماهر و آشنا به بازار کار برگراز می کند و در نهایت در صورت قبول شدن در امتحان پایان دوره، با مدرک معتبر سازمان فنی و حرفه ای وارد بازار کار خواهید شد و امکان مهاجرت شما توسط مدرک دوره آموزشی نیز فراهم می شود.